Nowohucki alfabet - perspektywy

Druga mapka – z hasłami z edycji projektu z 2021 roku

Prezentujemy drugą baśniową i sentymentalną mapkę, którą specjalnie dla Was narysował w ramach bieżącej edycji Marcin Koleśnik – artysta malarz, który jest mocno związany z Nową Hutą. Znajdziecie na niej naniesione lokalizacje haseł, które zgromadziliśmy dzięki Wam w tym roku, obrazujące dwie PERSPEKTYWY patrzenia na nowohuckie dzielnice.

Na NIEBIESKO zaznaczyliśmy hasła, które zostały do projektu zgłoszone przez nowohucian (czyli oznaczone w leksykonie jako hasła „Stąd”), zaś kolorem POMARAŃCZOWYM wyrażenia zgłoszone przez osoby niemieszkające w Nowej Hucie (spojrzenia na Hutę z perspektywy – oznaczone jako „Stamtąd”).

Zapraszamy do zwiedzania nowohuckich dzielnic szlakiem haseł. Leksykalny klucz wspomnień i skojarzeń otworzy przed Wami drzwi do przeszłości i teraźniejszości widzianej oczami mieszkańców Huty oraz osób patrzących na nią z pewnego oddalenia oraz z dystansem!

Wytłumaczenie wszystkich haseł znajdziecie oczywiście w tegorocznym leksykonie pt. „Nowohucki alfabet – perspektywy. Leksykon wyrażeń i skojarzeń”, który możecie otrzymać podczas finału projektu (16.10.2021) lub odebrać od nas w wersji książkowej – wraz z mapą – po wcześniejszym skontaktowaniu się z zespołem projektowym (tu podlinkować do formularza kontaktowego z podstrony kontakt) lub przeczytać, zobaczyć oraz odsłuchać na stronie bieżącej edycji (tu linki do miejsc, gdzie są na tegorocznej stronie hasła opisowe, w PJM oraz audio).

Duży, kolorowy obrazek o charakterze mapy Nowej Huty, zdecydowanie  w ujęciu artystycznym. Estetyka zbliżona miejscami do rysunku dziecka, ale bardziej nowoczesna. Dookoła ramka, u góry po lewej poza nią legenda mapki, okładka tegorocznego leksykonu Nowohucki alfabet – perspektywy w miniaturze oraz informacja, że są to hasła z 2021 roku. U dołu obrazka, po prawej, róża wiatrów. Po lewej u dołu rysunek łaciatego psa na cienkich nóżkach, zmierzającego w stronę mostku na rzece. Na samym dole rysunku zarysy traw i pagórków w odcieniach zieleni. Powyżej, na niebieskim tle stanowiącym półokrąg, narysowana plątanina ulic, niektóre są nazwane: np. ul. Bulwarowa czy al. Solidarności i Jana Pawła II. Na rysunku zaznaczone w uproszczeniu rzeczy takie jak: wagon tramwajowy, wijąca się rzeka, staw, postacie ludzi oraz rozsiane po całej mapce zarysy bajkowych drzew w różnych kolorach.  Na obraz naniesiono kilka mniejszych obrazków ukazujących ważne na tym obszarze miejsca związane z projektem – np. Aleję Róż, Tomex, czy Mogiłę. Po całej mapce rozsiane w odpowiednich lokalizacjach kolorowe baloniki -  błękitne i pomarańczowe -  z nazwami haseł z tegorocznego leksykonu, ułożonymi w miejscach z nimi związanych. Generalnie półokrąg mapy przypomina wschodzący nad zielenią traw i pagórków olbrzymi księżyc, zaś klimat przypomina sen dziecka.

Kalendarium zmian postrzegania Nowej Huty

Ze względu na zupełnie inny charakter odczuć wobec Huty, zebranych na podstawie badań ankietowych i wywiadów, które zgłosili mieszkańcy nowohuckich dzielnic oraz osoby mieszkające poza nimi, poniższe kalendarium zostało podzielone na „Stąd” – w ramach którego ujęliśmy obrazy, skojarzenia i wspomnienia zgłoszone przez nowohucian oraz „Stamtąd” – prezentujące zewnętrzne perspektywy patrzenia na Hutę.

Kalendarium ma charakter subiektywny, ponieważ zostały w nim ujęte jedynie te wydarzenia i refleksje, które zgłoszono podczas badań w naszym projekcie.

Lata 1949 – 1960:

Stąd

Nowa Huta z tego okresu kojarzy się z wiarą w nową jakość egzystencji i siłę proletariackiego modelu życia, z nadzieją na lepsze jutro dla wszystkich, entuzjazmem wywołanym mieszaniem się mas młodych ludzi. We wspomnieniach pojawia się też radość z budowania i duma jaką napawało mieszkańców powstające miasto. Dekada minęła pod znakiem zagospodarowywania przestrzeni oraz budowania sąsiedzkich społeczności opartych na podobieństwie rytmu życia, jak też kształtowanie się profilu kulturowego „starej” Nowej Huty. Obrazy przywoływane najczęściej wiążą się z pracą, nowymi mieszkaniami, ale również z potańcówkami pod gołym niebem i zabawami na podwórkach – między innymi na wylewanych zimą lodowiskach… Ten okres to również zazielenianie Huty – nasadzenia drzew przy ulicach i zakładanie parków.

Stamtąd

Wspomnienia i spojrzenia osób odwiedzających Hutę w tamtym czasie to przede wszystkim zaistnienie w świadomości nowopowstającego miasta, a później dzielnicy Krakowa. To również pierwsze połączenia komunikacyjne między Krakowem a Hutą. Wśród uczuć dominował lęk przed dzielnicą i jej mieszkańcami, jednak pomieszany z szacunkiem dla zjeżdżających się młodych robotnic i robotników. Skojarzenia, jakie budzi lokalizacja Nowej Huty, łączą się prawie że z końcem świata i kompletnymi antypodami. Ale to także ciekawość dotycząca przodowników pracy i czynu społecznego; obraz wielkiego placu robót i napływu tłumów młodych ludzi szukających swojego miejsca i chcących budować Hutę własnymi rękami. Zaskoczenie walką o nowohucki krzyż – w końcu miało to być „miasto bez Boga”!

Powiedzenie o „wzięciu losu we własne ręce” zyskało wtedy w Hucie zupełnie nowy wymiar!

Lata 1961 – 1970:

Stąd

Wejście życia dzielnicy w bardziej monotonny rytm podporządkowany trójzmianowej pracy w Kombinacie. Pojawienie się problemu zatłoczenia w szkołach oraz kolejek w sklepach (choć braki produktów w sprzedaży były w dużej mierze niwelowane przez pomoc niesioną nowohucianom przez rodziny nadal mieszkające na wsi). Ciąg dalszy walki o katolicką tożsamość dzielnicy – wbrew założeniom władz, często – jak na ironię – w czynach społecznych.

Stamtąd

Obserwacja rozwoju Huty z oddali, lecz również postrzeganie „tożsamości nowohuckiej” jako przeciwstawnej do tej „krakowskiej”. Brak chęci i powodu do odwiedzania dzielnicy (chyba, że ktoś musiał), ponieważ budziła skojarzenia z szarością, monumentalizmem. Zaskoczeniem okazał się brak spolegliwości mieszkańców względem władzy ludowej, która przecież dzielnicę stworzyła.

Lata 1971 – 1980:

Stąd 

Umiejscowienie Lenina na Placu Centralnym (największy pomnik Lenina w Polsce) i anegdoty oraz swoiste „legendy” jakie dookoła pomnika narosły. Z pomnikiem wiąże się też próba wysadzenia go, walki z „nowohucką Godzillą” oraz życia niejako w jego cieniu. Ważnym wydarzeniem dla Nowej Huty była w tym czasie pielgrzymka Jana Pawła II (w 1979), podczas której odwiedził dzielnicę. W II połowie lat ’70. ruszyła również rozbudowa blokowisk, które następnie połączyły Hutę ze Śródmieściem. Był to też czas włączania do Huty kolejnych terenów, w tym tych o charakterze wiejskim, co zwiększyło bogactwo jej tradycji i kultury.

Stamtąd

Okres ten to początek wyjazdów handlowych do Huty (na place handlowe i dzikie bazarki), przez co między innymi zwiększyła się ilość połączeń komunikacyjnych z tą dzielnicą. Wyprawom towarzyszyła obserwacja rozrastania się Huty, odbywająca się poprzez budowę nowych osiedli – blokowisk z wielkiej płyty. Ważnym czynnikiem wpływającym na podniesienie rangi Huty, był plan umiejscowienia w niej wyższych uczelni lub ich wydziałów (Akademia Wychowania Fizycznego i Politechnika Krakowska). Ferment społeczny, w tym niepokoje robotnicze, budziły obawy o to, że za ten brak prawomyślności odpowie cały Kraków…

Lata 1981 – 1990:

Stąd

Dekada upływająca pod znakiem Stanu Wojennego i jego konsekwencji. Mieszkańcy wspominają, że życie stało się jakby przyczajone, ludzie czujni, zaś w blokach z wielkiej płyty coraz częściej mówiło się szeptem. „Pod Leninem” odbywały się regularnie protesty. Uwidaczniało się również rozwarstwienie społeczne oparte właśnie na przekonaniach politycznych. To też czas powstawania nowych szkół na blokowiskach, dla całych roczników „pokolenia wyżu”. Ale również budowa kościołów i masowe uczestnictwo ludności w uroczystościach religijnych, pomimo dalszego obowiązku brania udziału w wiecach, pochodach i manifestacjach partyjnych. Pojawienie się pierwszych budek z pieczywem francuskim w 1990 r. wskazywane jako prawdziwy „powiew Zachodu”!

Stamtąd

Obraz Huty walczącej i prącej do zmian. Uwidaczniające się  życie studenckie na AWF i PK (zlokalizowane w Czyżynach miasteczka studenckie podawane jako cel odwiedzin). Pomimo generalnie dobrego skomunikowania Huty z „resztą świata”, podczas strajków czy demonstracji zawieszanie połączeń – odcinanie dzielnicy. Pod koniec dekady wielkie betonowanie nowych osiedli. Usunięcie pomnika Lenina jako symbol upadku komuny i transformacji ustrojowej.

Lata 1991 – 2000:

Stąd

Zmiany społeczne i kulturowe wynikające z upadku komuny i problemów Huty, w tym redukcja etatów w Kombinacie przekładająca się na wzrost bezrobocia. Problemy z odnalezieniem się w nowej rzeczywistości (dotyczące szczególnie starszego pokolenia), zaś jeśli chodzi o młodzież – wzrost ilości członków grup subkultur. Nasilenie patologii, wszechogarniająca szarzyzna, brak poczucia perspektywy i nadziei. Wzrost liczby sklepów z używaną odzieżą. Brak fajnych miejsc do spotkań, wieczorami raczej bywało groźnie. Nad Zalewem mnóstwo „elementów społecznych” spożywających alkohol oraz osobników niebezpiecznych. Problemem stało się również  „zaśmiecanie” dzielnicy czyli zabudowa dawnych blokowisk nowymi budynkami przy rażącym braku zachowania uporządkowania przestrzennego nowych inwestycji. Zamykanie dawniej ważnych, a ówcześnie nieopłacalnych miejsc (np. kina Światowid) i lokali z „dawnej epoki”.

Stamtąd

Huta stała się synonimem upadku systemu w pozytywnym sensie (ponieważ sama dołożyła się do zniesienia komuny), ale również… upadła wraz z nim. Najczęściej pojawiającymi się skojarzeniami z tego okresu są brud, bieda, patologia oraz strach przed „menelami”. Nowohucianie byli postrzegani jako przedstawiciele subkultur lub „dresy”. Wtedy nikt przy zdrowych zmysłach i z własnego wyboru nie chciałby w Hucie zamieszkać. Ten czas to również widoczne masowe peregrynacje młodzieży nowohuckiej na krakowski Rynek (krótkotrwałe) oraz wyprowadzanie się młodych do innych części miasta, jak też wyjazdy młodych za granicę (długotrwałe). Emigracja wpłynęła na widoczne zmniejszenie oraz starzenie się społeczności.

Lata 2001 – 2010:

Stąd

Wyraźnie starzenie się społeczeństwa, ale również rosnące zainteresowanie Hutą wśród osób zwiedzających Kraków pomimo dalszego braku  ciekawych miejsc, w których można by spędzić w Hucie czas wolny (typu kawiarnie, restauracje). Pojawia się za to coraz więcej banków, aptek oraz następuje dalszy rozwój lombardów i lumpeksów. Zaczynają powstawać miejsca znane na mniejszą skalę (głównie mieszkańcom) oraz prężnie rozwijają się instytucje działające na rzecz społeczności lokalnej i kultury nowohuckiej, dzięki czemu wzmacnia się dostępna w obrębie dzielnic oferta kulturalna i edukacyjna.

Stamtąd

Huta kojarzy się z morzem betonu i intensywną zabudową terenów zielonych, co jest przeciwstawne do faktycznej ilości zieleni w starych częściach Huty. Pojawianie się ciekawych miejsc, wydarzeń  i propozycji animacyjnych i kulturalnych, dla których warto odwiedzić tą część Krakowa. Wiele propozycji ma charakter bezpłatny i związany z promocją Huty jako unikalnego miejsca na mapie Krakowa – w tym np. cykl koncertów „Nowo Huta. Dlaczego Nie?!”. Rozwój inicjatyw starających się łączyć kulturę ludową i miejską, bogata oferta zajęć plenerowych i zamkniętych, ciekawe przedstawienia w nowohuckich teatrach.

Lata 2011 – 2020:

Stąd

Pojawianie się nowych mieszkańców – zazwyczaj młodych ludzi, wybierających Hutę na swój dom ze względu na jej dobrą infrastrukturę i zieleń. Działania  zmierzające do budowania i utrwalania tożsamości kulturowej i dumy z poczucia bycia nowohucianami. Pojawienie się lokalnych celebrytów i znanych szerzej ludzi utożsamianych z Hutą.  Bogata oferta kulturalna w każdym zakresie, rozwój „życia nowohuckiego” w mediach społecznościowych. Zmiany komunikacyjne, moda na rowery i tworzenie ścieżek rowerowych (ma to zdaniem badanych aspekt pozytywny i negatywny), negatywnym aspektem jest ilość samochodów przewyższająca liczbę miejsc parkingowych. Porządkowanie zieleni miejskiej. Budowa os. Avia wiążąca się  z zabudową Pasa Startowego w Czyżynach – inwestycja  wzbudziła (i budzi nadal) ambiwalentne uczucia wśród mieszkańców.

Stamtąd

Pod koniec tej dekady  Nowa Huta została ogłoszona parkiem kulturowym. Zyskała przez to gwarancję utrzymania atrakcyjnego  charakteru dzielnicy. Pojawiło się mnóstwo nowych, ciekawych ofert, m.in. zajęć edukacyjnych dotyczących Huty. Otworzone zostały różnorodne  miejsca, do których obecnie „się jeździ” (podobnie jak na Kazimierz, czy na Rynek), zaś odwiedzający zazdroszczą mieszkańcom spokoju życia wśród zieleni. Coraz częściej organizowane są wycieczki po Hucie zarówno dla samych mieszkańców nowohuckich dzielnic, ale też dla krakowian oraz turystów z dalszych stron Polski i świata, ponieważ wydaje się, że jest tu coraz więcej ciekawych, a nie do końca poznanych miejsc – właśnie do odkrycia!

Mapa z hasłami ubiegłorocznej edycji projektu “Nowohucki alfabet”

Szanowni Uczestnicy,

Prezentujemy baśniową i sentymentalną mapę, którą specjalnie dla Was narysował w ramach bieżącej edycji Marcin Koleśnik – artysta malarz, który jest mocno związany z Nową Hutą. Na mapie naniesione zostały lokalizacje haseł, które zgromadziliśmy dzięki uczestnikom ubiegłorocznej edycji (2020 r.).

Na ZIELONO zaznaczyliśmy hasła, które dotyczą miejsc bądź rzeczy już nieistniejących (jak Globus czy Płyty), nie są związane z żadnym konkretnym miejscem (np. Sebiks) lub reprezentują ogólną ideę (np. Skinopanki), zaś na CZERWONO zaznaczyliśmy hasła nadal aktualne.

W niektórych hasłach zaszła niewielka zmiana – np. zamiast Krakowianki czerwonym kolorem na mapce zaznaczyliśmy po prostu słowo Basen, ponieważ sam obiekt mimo zmiany nazwy nadal działa. Ciekawą nowością jest podwójne nazewnictwo hasła dotyczącego Szkoły Muzycznej – oprócz Maliny w tym samym miejscu pojawiła się również Biedrona, ponieważ sporo nowohucian związanych z tą placówką artystyczno-oświatową, już po wydaniu leksykonu zgłosiło nam oboczność nazwy (niektórzy twierdzili nawet, że były dwie sławetne portierki o takich pseudonimach!).

Zapraszamy do zwiedzania nowohuckich dzielnic szlakiem haseł – dzięki leksykalnemu kluczowi otworzą się przed Wami drzwi do przeszłości i teraźniejszości widzianej oczami młodych mieszkańców Huty!

Wytłumaczenie wszystkich haseł znajdziecie oczywiście w ubiegłorocznym leksykonie, który możecie odebrać od nas w wersji książkowej po wcześniejszym skontaktowaniu się z zespołem projektowym lub przeczytać, zobaczyć oraz posłuchać na stronie ubiegłorocznej edycji.

Duży rysunek - kolorowa mapy Nowej Huty, zdecydowanie w ujęciu artystycznym, estetyka zbliżona miejscami do rysunku dziecka, ale bardziej nowoczesna i komputerowa. Estetyka oniryczna, sentymentalna. U góry logotyp projektu Nowohucki alfabet - perspektywy, u dołu róża wiatrów. Niebieskie i zielone tło, na dole rysunku zarys bujnej zieleni Łąk Nowohuckich. Dominujące barwy to zieleń u dołu obrazka, cała dzielnica rozrysowana w kształcie niebieskiego półksiężyca wyłaniającego się zza widnokręgu. Na tym niebieskim tle narysowana plątanina ulic rozchodzących się od Placu Centralnego, niektóre są nazwane. Na rysunku są również umiejscowione postacie i rzeczy: siedzący łaciaty pies zapatrzony w księżyc, wagony tramwajowe, wijąca się rzeka, staw oraz rozsiane po całej mapce zarysy bajkowych drzew w różnych kolorach. Na obraz naniesiono kilka mniejszych obrazków ukazujących ważne dla twórców leksykonu miejsca na przykład Kopiec Wandy, Kino Światowid, Pomnik Obrońców Krzyża, Dworek Jana Matejki, Szkołę Muzyczną. Po całej mapce rozsiane w odpowiednich lokalizacjach kolorowe baloniki - zielone i czerwone- z nazwami haseł z leksykonu: na przykład Warka, B1, Mozaika, Globus, Lodowiska, Sebiks, Muzycy, Wyliczanki, Działki, Szczep Wandy, Meksyk, Kino Światowid, Szczep Wandy. Obrazek publikowany jako całość i w przybliżeniu - wtedy jest podzielony na 7 części.
  • Duży rysunek - kolorowa mapy Nowej Huty, zdecydowanie w ujęciu artystycznym, estetyka zbliżona miejscami do rysunku dziecka, ale bardziej nowoczesna i komputerowa. Estetyka oniryczna, sentymentalna. U góry logotyp projektu Nowohucki alfabet - perspektywy, u dołu róża wiatrów. Niebieskie i zielone tło, na dole rysunku zarys bujnej zieleni Łąk Nowohuckich. Dominujące barwy to zieleń u dołu obrazka, cała dzielnica rozrysowana w kształcie niebieskiego półksiężyca wyłaniającego się zza widnokręgu. Na tym niebieskim tle narysowana plątanina ulic rozchodzących się od Placu Centralnego, niektóre są nazwane. Na rysunku są również umiejscowione postacie i rzeczy: siedzący łaciaty pies zapatrzony w księżyc, wagony tramwajowe, wijąca się rzeka, staw oraz rozsiane po całej mapce zarysy bajkowych drzew w różnych kolorach. Na obraz naniesiono kilka mniejszych obrazków ukazujących ważne dla twórców leksykonu miejsca na przykład Kopiec Wandy, Kino Światowid, Pomnik Obrońców Krzyża, Dworek Jana Matejki, Szkołę Muzyczną. Po całej mapce rozsiane w odpowiednich lokalizacjach kolorowe baloniki - zielone i czerwone- z nazwami haseł z leksykonu: na przykład Warka, B1, Mozaika, Globus, Lodowiska, Sebiks, Muzycy, Wyliczanki, Działki, Szczep Wandy, Meksyk, Kino Światowid, Szczep Wandy. Obrazek publikowany jako całość i w przybliżeniu - wtedy jest podzielony na 7 części.
  • 1. Fragment obrazka - kolorowej mapy Nowej Huty, zdecydowanie  w ujęciu artystycznym, estetyka zbliżona miejscami do rysunku dziecka, ale bardziej nowoczesna. Dookoła ramka, u góry poza nią logotyp projektu Nowohucki alfabet – perspektywy i informacja, że są to hasła z 2020 roku, u dołu obrazka róża wiatrów. Na dole rysunku zarysy traw i pagórków w odcieniach zieleni. Powyżej, na niebieskim tle stanowiącym fragment półokręgu, narysowana plątanina ulic, niektóre są nazwane: Bulwarowa i al. Solidarności. Na rysunku w zarysie zaznaczone postacie i rzeczy: wagon tramwajowy, wijąca się rzeka, staw oraz rozsiane po całej mapce zarysy bajkowych drzew w różnych kolorach.  Na obraz naniesiono kilka mniejszych obrazków ukazujących ważne na tym obszarze miejsca z leksykonu: Kopiec Wandy, Kino Światowid, Szkołę Muzyczną, Ogródki działkowe. Po całej mapce rozsiane w odpowiednich lokalizacjach kolorowe baloniki -  zielone i  czerwone-  z nazwami haseł z leksykonu: kino Światowid, Malina i Biedrona, Szczep Wandy, Sebiks, Muzycy, Wyliczanki, Działki, Meksyk, Dni Młodości, B1, Warka, globus, Mozaika, lodowiska.
  • Fragment obrazka - kolorowej mapy Nowej Huty, w ujęciu artystycznym, estetyka zbliżona miejscami do rysunku dziecka, ale bardziej nowoczesna. Dookoła ramka, u góry poza nią logotyp projektu Nowohucki alfabet – perspektywy i informacja, że są to hasła z 2020 roku, u dołu obrazka róża wiatrów. Na dole rysunku, pod różą wiatrów, fragment zieleni, z niego wyrasta obrazek Kombinatu. Nad nim szare tło i ikonka z chłopakiem polewającym wodą z wiadra dziewczynę, w tle bloki. Środek obrazka wypełniony niebieskim półokręgiem, na jego tle zaznaczona jaśniejszym błękitem plątanina ulic, niektóre są nazwane: Bulwarowa i Struga. Na rysunku w zarysie zaznaczona wijąca się rzeka, staw oraz rozsiane po całej mapce zarysy bajkowych drzew w różnych kolorach.  Na obraz naniesiono kilka mniejszych obrazków ukazujących ważne na tym obszarze miejsca z leksykonu: Kombinat, Dworek Matejki, Basen Krakowianka, Zalew Nowohucki i Aleję Róż. Po całej mapce rozsiane w odpowiednich lokalizacjach kolorowe baloniki -  zielone i  czerwone-  z nazwami haseł z leksykonu: bandy na Śmigus Dyngus, Dłubnia, basen, robić na Hucie, Rybak, Schrony, Warka, Globus, Lodowiska.
  • Fragment obrazka - kolorowej mapy Nowej Huty, w ujęciu artystycznym, estetyka zbliżona miejscami do rysunku dziecka, ale bardziej nowoczesna. Dookoła ramka, u góry poza nią logotyp projektu Nowohucki alfabet – perspektywy i informacja, że są to hasła z 2020 roku, u dołu obrazka róża wiatrów. Na dole rysunku, pod różą wiatrów, fragment zieleni. Środek obrazka wypełniony niebieskim półokręgiem obrazującym Nową Hutę, nad nim jasnoszare chmury. Na tle półokręgu zaznaczona jaśniejszym błękitem plątanina ulic, nazwana Kocmyrzowska. Na rysunku w zarysie zaznaczona wijąca się rzeka oraz rozsiane u góry zarysy bajkowych drzew w ciemniejszych i jaśniejszych  odcieniach niebieskiego. Na obraz naniesiono kilka mniejszych obrazków ukazujących ważne na tym obszarze miejsca z leksykonu: Teatr Ludowy, Plac Centralny, Pomnik Obrońców Krzyża i Aleję Róż. Po całej mapce rozsiane w odpowiednich lokalizacjach kolorowe baloniki -  zielone i  czerwone-  z nazwami haseł z leksykonu: Hipo, sklepy, nowohuckie pielgrzymki, Dłubnia, basen, Kółko i Kwadrat, skwerek, Kolarz i Kolaż, kino Świt, Skinopanki.
  • Fragment obrazka - kolorowej mapy Nowej Huty, w ujęciu artystycznym, estetyka zbliżona miejscami do rysunku dziecka, ale bardziej nowoczesna. Dookoła ramka, u góry poza nią logotyp projektu Nowohucki alfabet – perspektywy i informacja, że są to hasła z 2020 roku, u dołu obrazka róża wiatrów. Na dole rysunku, pod różą wiatrów, fragment zieleni. Przez przekątną obrazka przechodzi zarys niebieskiego półokręgu obrazującego Nową Hutę, w drugiej połowie jaśniejsze tło, na nim chmury oraz rozmazane zielone kształty oraz kolorowe zarysy pojedynczych drzew różowe i żółtawe. Na tle niebieskiego półokręgu zaznaczona jaśniejszym błękitem plątanina ulic i kilka niebieskich struktur drzew. Na obraz naniesiono trzy mniejsze obrazki ukazujące ważne na tym obszarze miejsca z leksykonu: górki w Czyżynach, Teatr Ludowy, trzepak w Mistrzejowicach. Po całej mapce rozsiane w odpowiednich lokalizacjach kolorowe baloniki - zielone i czerwone- z nazwami haseł z leksykonu: trzepak, górka, płyty, garaże, Hipo, sklepy, nowohuckie pielgrzymki, kolarz i kolaż.
  • Fragment obrazka - kolorowej mapy Nowej Huty, w ujęciu artystycznym, estetyka zbliżona miejscami do rysunku dziecka, ale bardziej nowoczesna. Dookoła ramka, u góry poza nią logotyp projektu Nowohucki alfabet – perspektywy i informacja, że są to hasła z 2020 roku, u dołu obrazka róża wiatrów. Na dole rysunku, pod różą wiatrów, fragment zieleni. Większą połowę obrazka od dołu zajmuje kształt niebieskiego półokręgu obrazującego Nową Hutę, w drugiej połowie jaśniejsze tło, na nim chmury oraz rozmazane zielone kształty oraz kolorowe zarysy pojedynczych drzew różowe i żółtawe. Na tle niebieskiego półokręgu zaznaczona jaśniejszym błękitem plątanina ulic, nazwane Kocmyrzowska i Bieńczycka oraz wagonik tramwajowy. Na obraz naniesiono cztery mniejsze obrazki ukazujące ważne na tym obszarze miejsca z leksykonu: górki w Czyżynach, Teatr Ludowy, Pomnik Obrońców Krzyża i pas startowy również w Czyżynach. Po całej mapce rozsiane w odpowiednich lokalizacjach kolorowe baloniki - zielone i czerwone- z nazwami haseł z leksykonu: górka, płyty, garaże, Hipo, sklepy, nowohuckie pielgrzymki, kolarz i kolaż, Kółko i Kwadrat, skwerek, jechać do Krakowa, jechać do Huty, Fekusz Masters, Skinopanki.
  • Fragment obrazka - kolorowej mapy Nowej Huty, w ujęciu artystycznym, estetyka zbliżona miejscami do rysunku dziecka, ale bardziej nowoczesna. Dookoła ramka, u góry poza nią logotyp projektu Nowohucki alfabet – perspektywy i informacja, że są to hasła z 2020 roku, u dołu obrazka róża wiatrów. Na dole rysunku zarysy traw, drzew i pagórków w odcieniach zieleni. Na pierwszym planie siedzi brązowy pies w czarne łaty ze sterczącym ogonem i cienkimi nóżkami. Przypomina charta lub foksteriera. Obok psa początek rzeczki, kładka i kolorowe trzciny. Powyżej, na tle niebieskiego półokręgu narysowane jaśniejszym błękitem krzyżujące się ulice, w większości nazwane: Bieńczycka, aleja Jana Pawła Drugiego, generała W. Andersa. Na rysunku w zarysie zaznaczone dwa wagony tramwajowe oraz rozsiane po całej mapce zarysy bajkowych drzew w różnych kolorach.  Na obraz naniesiono dwa mniejsze obrazki ukazujące ważne na tym obszarze miejsca z leksykonu: Łąki Nowohuckie i knajpę na AWF. Po całej mapce rozsiane w odpowiednich lokalizacjach kolorowe baloniki -  zielone i  czerwone-  z nazwami haseł z leksykonu: bagna, knajpa na AWF, jechać do Krakowa, jechać do Huty, Fekusz Masters, kapuściarz, gry i zabawy.
  • Fragment obrazka - kolorowej mapy Nowej Huty, zdecydowanie  w ujęciu artystycznym, estetyka zbliżona miejscami do rysunku dziecka, ale bardziej nowoczesna. Dookoła ramka, u góry poza nią logotyp projektu Nowohucki alfabet – perspektywy i informacja, że są to hasła z 2020 roku, u dołu obrazka róża wiatrów. Na dole rysunku zarysy traw i pagórków w odcieniach zieleni. Powyżej, na tym niebieskim tle narysowana plątanina ulic, niektóre są nazwane: Bulwarowa, Struga, Aleja Solidarności, Aleja Jana Pawła Drugiego, Generała W. Andersa, Plac Centralny. Na rysunku w zarysie zaznaczone postacie i rzeczy: wagon tramwajowy, wijąca się rzeka, staw oraz rozsiane po całej mapce zarysy bajkowych drzew w różnych kolorach.  Na obraz naniesiono kilka mniejszych obrazków ukazujących ważne na tym obszarze miejsca z leksykonu, niektóre ucięte przez to, że to jedynie fragment mapy. W całości trzy rysunki w owalach: Łąki Nowohuckie, kino Światowid oraz kino Świt. Po całej mapce rozsiane w odpowiednich lokalizacjach zielone i czerwone baloniki z nazwami haseł z leksykonu: skwerek, kino Świt, kapuściarz, Kasyno Milicyjne, schrony, Warka, Rybak, lodowiska, globus, Mozaika, B1, muzycy, sebiks, wyliczanki, schrony, Dni Młodości, JaTa, pod Leninem, pod zegarem, PZ, kurczak, gry i zabawy, bagna i kino Światowid, Malina i Biedrona.